fbpx

Lesgeven op afstand: Activerende werkvormen voor de online les: check in duo's

Auteur Felmen Schinkel op 22-12-2020 Media Lesgeven op afstand

In het klaslokaal zijn actief verwerken, samenwerken en een veilig klassenklimaat belangrijke elementen. Echter, simpelweg leerlingen in groepjes plaatsen biedt niet genoeg structuur om dat voor elkaar te krijgen. Dat is precies wat een activerende werkvorm onderscheidt van een simpele samenwerkopdracht zoals ‘ga in groepjes overleggen’. Voor veel leerlingen is dit te open en te ongestructureerd. Activerende werkvormen daarentegen zorgen voor een duidelijke structuur, positieve wederzijdse afhankelijkheid en duidelijke rolverdeling. Op deze manier begeleid je leerlingen bij het samen leren, samen werken én samenwerken. 

In de klassikale les is dat makkelijk(er) te organiseren. Je ziet je leerlingen en hebt meer controle over de groepsdynamiek. Maar ook online zijn activerende werkvormen goed in te zetten. Met een paar aanpassingen in een (bekende) werkvorm zorg je óók online voor actieve verwerking, een positief klassenklimaat en actieve verwerking van de lesstof. In dit blog en de volgende blogs een paar voorbeelden. 

1. Check in duo’s

Deze werkvorm is vrij makkelijk te gebruiken en werkt goed bij vragen waarop een eenduidig antwoord is. Denk hierbij aan een wiskunde-opgave of kennisvraag. De kern van deze werkvorm is dat leerlingen zelfstandig nadenken over het antwoord waarna ze hun eigen antwoord in duo’s vergelijken met dat van een medeleerling. 

Tip: Kies een onderwerp of vraag waarvan je weet dat sommige leerlingen dit nog moeilijk vinden. Als het voor iedereen gesneden koek is, zullen ze er minder van leren. Dit geldt natuurlijk ook voor te moeilijke vragen. 

De kracht van deze werkvorm zit in het individueel nadenken en het vervolgens met een andere uitwerking te vergelijken. Doordat iedere leerling eerst zelfstandig een antwoord formuleert worden zij geactiveerd om zelf na te denken. Vervolgens vergelijken ze hun eigen antwoord en moeten ze uitleggen hoe ze tot hun eigen antwoord komen. Ook dit vergelijken is krachtig omdat ze hiermee hun eigen denkwijze moeten toelichten én naar een (mogelijk) andere uitwerking luisteren. Tot slot maken ze hun eigen keuze en kunnen ze hun antwoord bijstellen als dat nodig is. 

Hoe online?
Online is deze werkvorm ook goed te implementeren. Vooral met de komst van de breakout rooms in Microsoft Teams, maar het kan ook zonder. Hierbij twee mogelijkheden:

Optie 1: Breakout rooms (Microsoft Teams of Zoom)
De eerste en snelste mogelijkheid is het opsplitsen via zogenaamde breakout rooms. Leerlingen worden dan automatisch (of handmatig) verdeeld in duo’s. De automatische variant bespaart tijd en zorgt dat je snel met deze werkvorm kunt starten. Hier een stappenplan:

  • Geef in de plenaire online les een (kennis)vraag of opgave over de lesstof en licht de vraag eventueel toe.
  • Geef leerlingen een paar minuten om zelfstandig een antwoord te formuleren of uit te rekenen.
  • Maak ondertussen breakout rooms aan (gelijk aan de helft van de aanwezige deelnemers).
    Heb je bijvoorbeeld 30 leerlingen in de online les, maak dan 15 breakout rooms aan.
  • Laat Teams of Zoom de leerlingen automatisch indelen.
    Of deel de duo’s handmatig in als je specifieke leerlingen wel of niet bij elkaar wilt.
  • Leg uit wat de bedoeling is van deze werkvorm en geef aan hoeveel tijd de leerlingen hiervoor hebben.
  • Open de breakout rooms en de leerlingen gaan automatisch naar de breakout room.
  • Geef de leerlingen de beschikbare tijd om de opdracht te bespreken.
    Doe eventueel ±1 minuut voordat je ze terughaalt een aankondiging naar alle groepen met de resterende tijd. Zo weten leerlingen dat ze moeten afronden. 
  • Haal de leerlingen terug door de breakout room te sluiten. 
  • Inventariseer de antwoorden in de plenaire ruimte
    Bijvoorbeeld door het antwoord in de chat te zetten, er een foto van te laten maken óf hiervoor een app te gebruiken (zoals Microsoft Forms, Socrative of Mentimeter). 

Optie 2: Leerlingen video(bellen) elkaar
Als je niet met breakout rooms wilt of kunt werken, laat leerlingen dan elkaar videobellen. Dit gaat als volgt:

  • Geef in de plenaire online les een (kennis)vraag of opgave over de lesstof en licht de vraag eventueel toe.
  • Geef leerlingen een paar minuten om zelfstandig een antwoord te formuleren of uit te rekenen.
  • Bepaal ondertussen welke leerlingen een duo gaan vormen (of deel dit willekeurig in) en schrijf de duo’s in een document (of op een digitaal whiteboard). 
  • Leg uit wat de bedoeling is van deze werkvorm en geef aan hoeveel tijd de leerlingen hiervoor hebben en wanneer ze uiterlijk terug moeten zijn.
  • Toon op het (gedeelde) scherm de namen van de duo’s en laat bijvoorbeeld de eerstgenoemde naam de tweede naam bellen (dus in het geval van ‘Ali & Piet’ belt Ali naar Piet). 
  • Geef de leerlingen de beschikbare tijd om de opdracht te bespreken.
  • Inventariseer – als alle leerlingen terug zijn – de antwoorden in de plenaire ruimte.
    Bijvoorbeeld door het antwoord in de chat te zetten, er een foto van te laten maken óf hiervoor een app te gebruiken (zoals Microsoft Forms, Socrative of Mentimeter). 

Vol vertrouwen professionaliseren in het onderwijs

Van losse training tot compleet ontwikkeltraject, op maat voor een zo hoog mogelijk rendement
Direct toepasbaar in de lespraktijk, voor een lerende cultuur op school

met onze adviseur

Gratis adviesgesprek